In the years up to the 1940s, images other than photo's of the deseased where almost always related to the stations of the cross, tombstones, mouning women near a grave, angels or simply the cross. After the second world war, with many people leaving church, lossing their faith in God, those images were deemed to be to confronting to non-believers, and a change took place. Landscapes, sunsets took over, and cards with a photo of the deseased became evenmore important as a way to remember and less to pray for.
VERSCHILLENDE TYPE PRENTJES. Bij de overlijdensberichten Van de 17de tot de 19de eeuw zien we dat allermeeste boodschappen gedrukt zijn op de rugzijde van devotieprentjes uit Antwerpen afkomstig. Van de 19de kent men een specifieke iconografie bij doodsprentjes. Devotieprentjes met 1 Bijbelse taferelen. 2 Sanctjes (heilige op de prentjes) 3 Emblemen met symbolische en allegorische voorstellingen. Na 1800 komt er een beeldtaal speciaal voor de bid- of doodsprentjes. Hier in vinden we vier verschillende type. 1 Knekelprentjes : De knekeltechniek kent men reeds van in de middeleeuwen zoals de ‘Dans Macabre’ Dit thema kent men 1424 als muurschildering op het Franciscaanse Cimentiere des Innocents te Parijs boven het knekelhuis aangebracht. Als een dansmeester danst en speel de dood met paus en keizer, met dagloner en edelman, met rijke en bedelaar, met kind en ouderling, met wijze en dwazen. Op deze bidprentjes vind men dan ook de afbeelding van doodshoofden met knekels, geraamten , zandloper, zeis enz. 2 Kerkhofprentjes : Met kerkhof gezichten met beelden of met symbolen, graftombes, urn vanaf 1830 (dit roept onmiddellijk de lijkverbranding op, een heidens symbool – de totale vernietiging van het zichtbare menselijke leven. Deze zijn echter van korte duur. Verder afbeeldingen van een gebroken zuil, treurwilgen, gebroken bloemstengels, zeisen, scheepjes (overtocht). Met niet allegorische figuren zoals Christus, Jozef, Maria, engelen, zielen, enz. Deze symboliek op de bidprentjes verscheen rond 1810 – 1815 en werden gebruikt tot in de 20ste eeuw. 3 Aflaatprentjes: Prentje met kruisbeeld en aflaatgebed. Behoren tot de meest verspreiden, het is bidprentje bij uitstek. Volle aflaat prentjes. Het is een gebed ten gunste van de overledene, meestal het gebed ter ere van de Vijfwonden, waaraan de paus een ‘volle aflaat’ verbonden had. Bij het bidden van het gebed op het prentje moest het kruisbeeld afgebeeld zijn om de gunste voor de overledene te goede te komen. (Aflaten volgens de kerkelijke voorschriften paus Pius IX – 31 juli 1858. Een vermindering van tijdelijke straffen in het vagevuur). 4 Ars Moriendi-prentjes : (de kunst om te sterven) Prentjes waarop Christus, Maria of Jozef de stervende bijstaat. Zij beelden realiteiten uit die de christelijke geloofsleer die men de vier uitersten heeft genoemd, het sterven, het laatste oordeel, het paradijs en de hel. Het grafbezoek is ook een van de grote thema’s van de Ars Moriendi-prentjes. De bezoekers zijn meestal engelen, die met het graf niets te zien hebben, aangezien de ziel lang weg is. Verder ziekte, ziekteascese, bediening, privaat oordeel, vagevuur en verrijzenis. 5 Portretprentjes de laatste jaren zeer actueel (TEKST JOHAN VAN GORP)